Currenda 10/2020
28 września 2020|14:29
Jan Paweł II o różańcu:
„Pragnę skupić waszą uwagę na różańcu… Różaniec jest moją umiłowaną modlitwą. Modlitwą cudowną! Cudowną w swojej prostocie i w swojej głębi… W te same dziesiątki różańca serce nasze może wprowadzić wszystkie sprawy, które składają się na życie człowieka, rodziny, narodu, Kościoła, ludzkości. Sprawy osobiste, sprawy naszych bliźnich, zwłaszcza tych, którzy nam są najbliżsi, tych, o których najbardziej się troszczymy. W ten sposób ta prosta modlitwa różańcowa pulsuje niejako życiem ludzkim.” (29 października 1978)
„My wszyscy, którzy odmawiamy święty różaniec, błogosławimy wiarę Maryi w każdej jego tajemnicy. Modlimy się do Niej. Równocześnie modlimy się z Nią.” (28 października 1984)
„Różaniec jest modlitwą prostą i skutecznie służącą temu, by stawać się z Maryją uczniem Jezusa Chrystusa.” (4 października 1986)
„Weźmy znowu do rąk, najdrożsi bracia i siostry, różaniec, aby wyrazić naszą cześć dla Maryi, aby nauczyć się od Niej, jak być pilnym uczniem Boskiego Mistrza, aby wyprosić Jej niebieską opiekę tak w naszych codziennych potrzebach, jak i przy wielkich problemach, które nękają Kościół i całą ludzkość.” (25 października 1987)
REFLEKSJE NAD SŁOWAMI PRYMASA TYSIĄCLECIA
PAŹDZIERNIK:
Współczesnemu światu potrzeba mądrości kontemplacji, jeśli ma się uratować, a nie zginąć w szumie liści sezonowych mądrości.
KOMUNIKATY:
►XX DZIEŃ PAPIESKI 11 PAŹDZIERNIKA 2020
Hasłem tegorocznego XX Dnia Papieskiego jest biskupie zawołanie ks. Karola Wojtyły „Totus Tuus” (Cały Twój). Zawołanie Totus Tuus towarzyszyło Mu aż do powrotu do domu Ojca. Zaczerpnięte zostało z dzieła św. Ludwika Marii Grignion de Montfort Traktat o prawdziwym nabożeństwie do Najświętszej Maryi Panny, które czytał jako dwudziestoletni młodzieniec, w czasie okupacji, pracując w kamieniołomach. Słowa Totus Tuus – Cały Twój (Maryjo) są związane z dojrzałym życiem Papieża i wyrażają Jego postawę wobec Boga i Maryi, a w konsekwencji do człowieka i całego świata.
Zachęcamy do lektury Listu Apostolskiego Rosarium Virginis Mariae o różańcu świętym z 2002 r.
►LITURGICZNE WSPOMNIENIE ŚW. JANA PAWŁA II
Zachęcamy do uczczenia Św. Jana Pawła II – 22 października, czyli w liturgiczne wspomnienie Świętego. Niech ten dzień będzie dla nas dziękczynieniem za odrodzenie Akcji Katolickiej w naszej Ojczyźnie. Polecajmy Bogu za wstawiennictwem naszego Świętego Patrona wszystkich członków i asystentów oraz prośmy o nowe powołania do Akcji Katolickiej.
►NOWENNA MIESIĘCY – LISTOPAD
Trwamy na modlitwie w intencji Akcji Katolickiej. W listopadzie modlimy się za wstawiennictwem św. Wojciecha. Tekst nowenny w załączeniu.
►ŚWIĘTO PATRONALNE
W tym roku przypada 90.rocznica utworzenia Akcji Katolickiej w Polsce. Wydarzenie to upamiętnimy podczas święta patronalnego, w niedzielę 22 listopada w Uroczystość Chrystusa Króla Wszechświata.
Szczegóły w następnej currendzie.
►MATERIAŁY FORMACYJNE
Prosimy o odebranie zamówionych materiałów formacyjnych na 2021 rok Zgromadzeni na świętej wieczerzy. Akcja Katolicka szkołą wiary, świętości i apostolstwa.
►SPOTKANIA FORMACYJNE
Z uwagi na panująca pandemię nie organizujemy rekolekcji. Odbędą się tylko spotkania formacyjne w pięciu miejscach naszej archidiecezji w łączności ze wspólnotą parafialną. W programie Różaniec (przed lub po Mszy św.), Msza św., konferencja oraz komunikaty. Nie będzie spotkań przy herbacie. Serdecznie zapraszamy do wspólnej modlitwy i refleksji.
20 października godz. 18:00 – bazylika kolegiacka św. Mikołaja w Lesznie
21 października godz. 17:30 – kościół pw. NMP Nieustającej Pomocy w Nowym Tomyślu
26 października godz. 18:00 – kościół pw. NMP Wniebowziętej w Śremie
27 października godz. 17:30 – kościół pw. NMP Wniebowziętej w Obornikach
28 października godz. 18:00 – kościół pw. św. Rocha w Poznaniu
►GODZINY PRACY BIURA
wtorek 13:00 ÷ 16:00
czwartek 13:00 ÷ 17:00
►NUMER KONTA BANKOWEGO DIAK
Bank PEKAO S.A. II/o Poznań 10 1240 1763 1111 0000 1812 9605
Ks. Przemysław Sawa, Katecheza X / 2020 (s. 213-240):
Wypowiedzi Vaticanum II o Eucharystii w życiu Kościoła.
Streszczenie
I. Wprowadzenie:
Sobór Watykański II wśród wielu podejmowanych kwestii wypowiedział się w różnych dokumentach o znaczeniu Eucharystii. Nauczanie to można uporządkować w następującym kluczu zagadnień: wymiary Eucharystii, więź Eucharystii z misją Kościoła, zobowiązania Kościoła wobec Eucharystii oraz kontekst ekumeniczny.
II. Rozważanie:
1. WIELE WYMIARÓW EUCHARYSTII:
a) Prawdziwa obecność Chrystusa
Kościół wyznaje obecność Jezusa pod postaciami eucharystycznymi, ale tą obecność trzeba rozpoznać również w osobie odprawiającego, w swoim słowie, wtedy, gdy Kościół modli się i śpiewa psalmy, w innych sakramentach. Oczywiście sakramentalna i szczególna obecność jest w darze Ciała i Krwi Chrystusa; z tego wynika szacunek dla Komunii Świętej. Dlatego w praktyce duszpasterskiej wciąż należy podkreślać wszystkie wymiary obecności Pana w swoim Kościele. Będzie to owocować pogłębieniem wiary i odnową Kościoła.
b) Ofiarniczy charakter Eucharystii
Sobór wyraźnie przypomina prawdę o tym, że Jezus ustanowił Eucharystię. To ustanowienie ma konkretne ukierunkowanie: trwanie na wieki ofiary Krzyża oraz pamiątki Zmartwychwstania, dar miłosierdzia i jedności, otrzymanie zadatku przyszłej chwały. Z tego powodu trzeba widzieć w Eucharystii ucztę paschalną. Niepoprawne byłoby jednak eksponowanie samego aspektu uczty przy jednoczesnym pomniejszaniu charakteru ofiarniczego. Jezus Chrystus przecież jest w Eucharystii jako Kapłan i jako Ofiara.
c) Uświęcenie człowieka i uwielbienie Boga.
Kościół podejmuje dzieło uświęcenia człowieka przez posługę sakramentalną i różne aktywności duszpasterskie. Niewątpliwie centrum stanowi Eucharystia, która skupia w sobie całe duchowe dobro Kościoła, czyli Jezusa Chrystusa, który przez Komunię Świętą daje wiernym życie łaski i prowadzi do podjęcia ofiary. Jezus Chrystus wiąże wiernych ze sobą, a przez udział w Komunii świętej wprowadza ich w życie Boże. Uświęcenie człowieka, które jest darem Bożym, wiedzie do prawdziwego uwielbienia Boga. Możliwe to jest przez powiązanie Chrystusa i Kościoła.
d) Odnawianie tożsamości kapłańskiej Ludu Bożego
Ochrzczeni to lud kapłański. Z tego powodu prawidłowo „uważa się liturgię za wykonywanie kapłańskiego urzędu Jezusa Chrystusa…”. W sposób szczególny i wyjątkowy wypełniają to prezbiterzy, ale nie można misji kapłańskiej ograniczać tylko do wyświęconych prezbiterów czy biskupów. Przez celebrację liturgii, a w sposób szczególny Eucharystii, ochrzczeni bowiem odnawiają swoje przymierze z Bogiem. Przez Eucharystię wierni mogą wykonywać swoją kapłańską tożsamość wynikającą z chrztu świętego: „Uczta eucharystyczna stanowi zatem ośrodek zgromadzenia wiernych, któremu przewodniczy prezbiter. Prezbiterzy zatem nauczają wiernych składać Bogu Ojcu w ofierze Mszy boską żertwę i z nią ofiarowywać swe życie”. Biorąc to wszystko pod uwagę, należy stwierdzić, że Kościół rozpoznaje w liturgii szczyt swojej działalności oraz źródło całej mocy Kościoła.
e) Tworzenie Kościoła i zachowanie jego tożsamości
Sobór Watykański II wyraźnie podkreśla eklezjotwórczy charakter Eucharystii. Dlatego trzeba pamiętać, że liturgia ze swej natury jest celebrowana przez Lud Boży, a więc zakłada uczestnictwo wiernych. Sobór Watykański II przypomina, że wspólnotowe sprawowanie obrzędów zawsze ma pierwszeństwo przed indywidualnym. Eucharystia jest niezbędna dla trwania Kościoła w jego własnej tożsamości. Komunia Święta (razem z całą celebracją) stanowi pokarm dla wierzących, a co za tym idzie tworzy realizm wspólnoty, gwarantując również jej wzrost. W ten sposób wspólnota chrześcijańska staje się znakiem obecności Bożej w świecie. Sama bowiem przez ofiarę eucharystyczną nieustannie zdąża z Chrystusem do Ojca, karmiona troskliwie słowem Bożym – daje świadectwo Chrystusowi i wreszcie – postępuje w miłości oraz pała duchem apostolskim… Eucharystia czyni także Kościół widzialnym. Ujawnia się to przez posługę duchownych i świeckich; w sposób szczególny podczas jednej celebracji pod przewodnictwem biskupa. W wymiarze parafialnym owym znakiem jedności Ludu Bożego jest wspólnotowa niedzielna celebracja Mszy świętej.
f) Niezbywalność posługi biskupa i prezbiterów
Ponieważ Kościół istnieje dzięki posłudze biskupów, również rzeczywistość Eucharystii jest szczególnie związana z posługą biskupa. Oni bowiem nie tylko sprawują liturgię, ale troszczą się o należyte jej celebrowanie, przez którą rośnie Kościół obecny w Kościołach lokalnych. Sobór Watykański przypomina to, że w Kościołach lokalnych głoszenie Ewangelii Chrystusowej zgromadza wiernych i w nich sprawowana jest tajemnica Wieczerzy Pańskiej, «aby przez ciało i krew Pana zespalali się z sobą ściśle wszyscy bracia wspólnoty». Taki skarb domaga się właściwego strzeżenia. Z tego powodu biskup kieruje sprawowaniem Eucharystii, zgodnie z Bożymi i kościelnymi wskazaniami, uwzględniając prawo partykularne i własny osąd. Biskupi podejmują więc posługę uświęcania. Są wzięci z ludzi i dla ludzi, a ich powołaniem jest składanie ofiar za grzechy ludu. Wspierają ich w tym posłannictwie prezbiterzy. Jednak to biskupi mają misję krzewienia i pilnowania życia liturgicznego w Kościele lokalnym. Wynika to z ich misji arcykapłańskiej, z czym związana jest odpowiedzialność za życie wiernych danej diecezji.
2. EUCHARYSTIA A MISJA KOŚCIOŁA:
a) Służba słowa Bożego
Życie Kościoła skoncentrowane jest wokół Eucharystii, jej celebracji oraz trwałej obecności Chrystusa w Najświętszym Sakramencie. Nie można jednak tylko do tego ograniczyć źródła jedności i misji Kościoła. Konieczne jest zestrojenie z całością życia chrześcijańskiego, na które składa się Pismo Święte, Tradycja, więź z biskupami, trwanie w nauce apostolskiej, we wspólnocie braterskiej, Eucharystii, zachowanie jednomyślności w wierze. Mając to na uwadze, nie można więc oddzielać Najświętszego Sakramentu od słowa Bożego. Domaga się to odpowiedniego dowartościowania Biblii w celebracji eucharystycznej. Myśl tę podjęto w dziele reformy liturgicznej, która założyła większą liczbę czytań biblijnych podczas Eucharystii i innych czynności liturgicznych. Wciąż jednak pozostaje wyzwaniem duszpasterskie przełożenie rzeczonej harmonii między Komunią Świętą a słowem Bożym, a więc między
ołtarzem a amboną.
b) Jedność Kościoła
Wolą Jezusa jest jedność Kościoła. Ponieważ jest to zjednoczenie wielu członków, to domaga się ono jednoczącego spoiwa. Źródłem jest oczywiście chrzest, a pokarmem scalającym cały organizm jest Eucharystia… Wszyscy ludzie powołani są do tego zjednoczenia z Chrystusem… Nie jest to jedynie jedność socjologiczna,organizacyjna czy działaniowa, ale nadprzyrodzona, której spełnieniem jest życie wieczne. Dlatego Bóg „w Kościele swoim ustanowił przedziwny sakrament Eucharystii, który oznacza i sprawia jedność Kościoła. Jedność nie oznacza jednak zrównania wszystkich członków Kościoła, lecz stanowi harmonię różnych darów i posług, także w zgromadzeniu liturgicznym. Wszyscy natomiast razem składają ofiarę i uczestniczą w Komunii. W ten sposób realizuje się kapłaństwo wspólne wiernych, które należy odróżnić od kapłaństwa służebnego (sakramentalnego), choć owej istotowej odmienności nie można czytać jako rozłączenia, gdyż rzeczywistości te są integralnie ze sobą połączone. Jedność Kościoła ma jeszcze wymiar ponadczasowy i ponadprzestrzenny. Prawdą wiary katolickiej jest przecież wyznawanie jedności między Kościołem na ziemi a tym w niebie. Wznosi się bowiem jedna pieśń uwielbienia Boga: „Sprawując przeto Ofiarę eucharystyczną, najściślej bodaj jednoczymy się ze czcią oddawaną Bogu przez Kościół w niebie, wchodząc w święte obcowanie z Nim i czcząc pamięć przede wszystkim chwalebnej zawsze Dziewicy Maryi, a także […] wszystkich Świętych”. Wobec tego konieczne staje się pogłębienie świadomości powiązania zbawionych w niebie, doświadczających oczyszczenia oraz tworzących Kościół ziemski.
c) Uświęcanie Kościoła
Wszyscy wierni wezwani są do przyczyniania się do wzrostu i uświęcania Kościoła. Obejmuje to kilka kwestii.
Po pierwsze, przeżywając Eucharystię, ochrzczeni umacniają się w miłości i przynależności do misji Kościoła. To otwiera przestrzeń do zaangażowania świeckich w różne wymiary posług i zadań Kościoła.
Po drugie, duchowości eucharystycznej, która uświęca ochrzczonych, nie można jednak ograniczać tylko do samej celebracji. Ten duch ofiarowania i jedności z Chrystusem powinien zostać rozciągnięty na cały dzień. Ten duchowy wysiłek podtrzymywany jest przez adorację oraz nawiedzanie Najświętszego Sakramentu, ćwiczenia duchowne czy duchowe kierownictwo, liturgię godzin, czy zwiastowaniu słowa Bożego.
Po trzecie, warto jeszcze zwrócić uwagę na szerokie znaczenie duchowości eucharystycznej. Sobór, ucząc o życiu prezbiterów, daje szeroką perspektywę życia liturgicznego i eucharystycznego, co można odnieść do wszystkich ochrzczonych.
d) Ewangelizacja i apostolstwo
Misją Kościoła są ewangelizacja i ustanawianie królestwa Bożego. Dla realizacji tej misji Jezus wyposaża go w potrzebne dary. W sposób szczególny owym obdarowaniem jest Eucharystia, która ściśle wiąże się z podejmowaniem zaangażowania przez ochrzczonych. Dotyczy to również podejmowania misji ad gentes. W tą służbę ewangelizacji włączeni są również świeccy, którzy mają własne powołanie do apostolstwa; jest to ich niezbywalne prawo i obowiązek, których źródłem jest chrzest. Pierwszą powinnością nie jest aktywność zewnętrzna, ale składanie ofiar duchowych i dawanie świadectwa. Siłą tego zadania jest Eucharystia. Sobór przypomina też, że w Kościele działalność apostolska musi wynikać z miłości Boga i bliźniego. Wtedy bowiem naśladuje się Jezusa. Szkołą tej miłości jest Eucharystia, stanowiąca znak miłości i powiązana z czynieniem miłosierdzia i posługą wobec ubogich.
3. KOŚCIÓŁ WOBEC EUCHARYSTII
a) Eucharystia w kontekście celebracji zmartwychwstania
Kościół ma wciąż odkrywać wartość Eucharystii jako pamiątki Pana. Z tego powodu istotne jest podkreślanie znaczenia niedzieli jako dnia zmartwychwstania i dnia Kościoła. Wymownym znakiem tego jest wprowadzenie zasady, by nie przysłaniać charakteru niedzieli przez jakieś inne obchody, poza szczególnymi przypadkami.
b) Troska biskupów i prezbiterów o misterium
Kościół jest apostolski, a więc zbudowany na posłudze biskupów. Wobec tego również w zakresie sakramentów, a tym bardziej w Eucharystii, to im jest powierzona troska o liturgię, gdyż „mają święte prawo i obowiązek wobec Pana stanowienia praw dla swych poddanych, sprawowania sądów i kierowania wszystkim, co należy do dziedziny kultu oraz apostolatu”. Natomiast prezbiterzy, mając świętą władzę i kierując Ludem Bożym w zastępstwie Chrystusa, współdziałają z biskupami w ofiarowaniu Eucharystii, sprawowaniu pozostałych sakramentów, modlitwie, dziękczynieniu, świadectwie życia, czynnej miłości wobec bliźnich.
c) Troski o miejsce sprawowania Eucharystii
Szczególnym przejawem troski o Eucharystię jest też podejmowanie starania o budynki kościoła jako miejsca celebracji liturgicznej i przechowywania Najświętszego Sakramentu. Sobór przypomina: „Dom modlitwy, gdzie sprawuje się i przechowuje Najświętszą Eucharystię… winien być schludny, sposobny do modlitwy i świętych uroczystości”.
d) Konieczność formacji wiernych
Niezbędna jest odpowiednia formacja liturgiczna i eucharystyczna. Z tego powodu biskupi mają ciągle dokładać starań, by wierni coraz głębiej poznawali i przeżywali poprzez Eucharystię tajemnicę paschalną celem wytworzenia jednego, mocno zwartego Ciała w jedności Chrystusowej miłości… Wsparciem dla biskupów są prezbiterzy. Dlatego oni sami powinni dbać o właściwą wiedzę dotyczącą liturgii, o umiejętność odpowiedniej celebracji dla budowania wspólnot chrześcijańskich w uwielbieniu Trójjedynego Boga.
4. KONTEKST EKUMENICZNY
Mówiąc o Eucharystii w nauczaniu Soboru Watykańskiego II, nie sposób pominąć odniesień ekumenicznych, gdyż właściwe rozpoznanie rzeczywistości eucharystycznej we wspólnotach niekatolickich może przyczynić się do głębszego pragnienia jedności i modlitwy o cud pojednania, który może być jedynie darem Boga.
a) Szacunek dla celebracji chrześcijan niekatolików
Sobór zwraca najpierw uwagę na konieczność spojrzenia z szacunkiem na obrzędy (sakramenty) wśród niekatolików,
które „mogą w rozmaity sposób wzbudzić rzeczywiste życie łaski i którym trzeba przyznać zdolność otwierania wstępu do społeczności zbawienia”. Oczywiście nie wolno tu widzieć podstawy do interkomunii oraz traktować ewentualnego wzajemnego współuczestnictwa w obrzędach eucharystycznych jako środka do zaistnienia jedności.
b) Różnica w podejściu do dróg ku jedności.
– Kościół katolicki i Kościoły prawosławne utrzymują jako warunek wspólnej celebracji Eucharystii pojednanie doktrynalne i strukturalne (w fundamentalnym zakresie), a więc Eucharystia będzie zwieńczeniem przebytej drogi dialogu teologicznego i ukoronuje pojednanie.
– Z kolei Kościoły i wspólnoty wywodzące się z Reformacji we wspólnej celebracji Eucharystii widzą drogę do jedności. Jest to związane z tym, że akcent jest postawiony na akt wiary i słowo Boże towarzyszące Eucharystii, a nie konieczność sakramentu kapłaństwa.
c) Odniesienie katolików do Eucharystii sprawowanej w poszczególnych wspólnotach:
– Kościół katolicki uznaje więc prawdziwość boskiej liturgii. Niejeden element celebracji w Kościołach wschodnich został też zapożyczony przez Kościół zachodni. Wobec tego, że we wspólnotach tych niezbywalna jest posługa biskupów w oparciu o święcenia, a co za tym idzie sukcesję apostolską, konieczne jest uznawanie sprawowanych misteriów w tych Kościołach: „pewien współudział w czynnościach świętych […], w odpowiednich okolicznościach i za zgodą kościelnej władzy, jest nie tylko możliwy, ale i wskazany”.
– Trudniejsza sprawa jest natomiast z Kościołami i wspólnotami wywodzącymi się z Reformacji. Bazą jedności z innymi chrześcijanami jest chrzest. Niemniej różnice doktrynalne nie pozwalają za uznanie ważności celebracji eucharystycznej i Komunii Świętej. Jest to spowodowane głównie przez brak sakramentu święceń… Ta istotowa trudność nie powinna jednak zamykać na dialog, do którego Sobór wyraźnie zachęca.
III. Wnioski i postulaty pastoralne:
1. Troska o właściwy duchowy pokarm
Właściwe życie chrześcijańskie domaga się odpowiedniego pokarmu. Niezbędne jest czytanie i rozważanie słowa Bożego oraz liturgia, zwłaszcza Eucharystia. Nie można akceptować poglądów np. ograniczenia życia duchowego do pobożności i religijności pozbawionej formacji, koncentracji na zewnętrznych formach liturgii i Komunii Świętej.
2. Pogłębienie rozumienia ducha liturgii (Eucharystii)
Posoborowa odnowa liturgiczna domaga się odpowiedniej formacji duchownych i świeckich, aby właściwie rozumieli tajemnice Eucharystii. Brak formacji eucharystyczno-liturgicznej prowadzi do zamknięcia się jedynie do zewnętrznego obrzędu i powstawać mogą różne duchowe hybrydy, wybiórczo i jednostronnie uwypuklające jakiś wybrany aspekt Eucharystii (np. forma przyjmowania Komunii Świętej przy jednoczesnym braku rozumienia celebracji). Dobrym przykładem mogą być w tym zakresie doświadczenia i publikacje ks. Franciszka Blachnickiego czy praktyki we wspólnotach neokatechumenalnych.
3. Zaangażowanie świeckich w celebrację
Wyzwaniem dla Kościoła w Polsce wciąż pozostaje większe zaangażowanie świeckich w celebrację Eucharystii. Obejmować to powinno podejmowanie służby lektorów i psałterzystów (by nie była to domena jedynie dzieci czy nastolatków tworzących zespoły służby liturgicznej), czytających modlitwę wiernych, komentarze do czytań czy części liturgii, niosących dary w procesji z darami ofiarnymi czy zaangażowanych w śpiew lub inne posługi. Wielość osób i przyporządkowanych im posług ukazują bogactwo Kościoła.
4. Eucharystia jako źródło apostolstwa
Należy podkreślać centralną rolę Eucharystii jako podstawy wszelkiego apostolstwa w Kościele. Każda bowiem aktywność wierzących powinna wypływać z bliskości z Jezusem, konstytuującej się podczas liturgii i Komunii Świętej, których owoce podtrzymywane są przez inne aktywności duchowe oraz naśladowanie gestu Syna ofiarującego się za Lud Boży.
5. Duchowość eucharystyczna
Modlenie się tekstami i znakami liturgicznymi, rozwijanie pragnienia czynnego współuczestnictwa, jak również podejmowanie adoracji Najświętszego Sakramentu prowadzi do głębokiej jedności z Jezusem Chrystusem i realnego duchowego wzrostu.
Króluj nam Chryste! – ks. Roman
