Currenda 3/2021

(…) Post, modlitwa i jałmużna, przedstawione przez Jezusa w Jego kazaniu (por. Mt 6, 1-18), są warunkami i znakami naszego nawrócenia. Droga ubóstwa i wyrzeczenia (post), spojrzenie i gesty miłości wobec zranionego człowieka (jałmużna) oraz synowski dialog z Ojcem (modlitwa) pozwalają nam wcielić w życie szczerą wiarę, żywą nadzieję i czynną miłość. (…)
Wielki Post to czas wiary, to znaczy: przyjęcia Boga w naszym życiu i umożliwienia Mu „zamieszkiwania” z nami (por. J 14, 23). Post oznacza uwolnienie naszej egzystencji od wszystkiego, co ją przytłacza, także od przesytu informacji – prawdziwych czy fałszywych – i od dóbr konsumpcyjnych, aby otworzyć drzwi naszego serca dla Tego, który przychodzi do nas ogołocony ze wszystkiego, ale „pełen łaski i prawdy” (J 1, 14): Syna Bożego, Zbawiciela. (…)
W Wielkim Poście bądźmy bardziej czujni, aby używać „słów otuchy, które koją, umacniają, dają pociechę, które pobudzają, a nie słów, które poniżają, zasmucają, drażnią, gardzą” (Enc. Fratelli tutti, 223). Czasami, by dać nadzieję, wystarczy być „człowiekiem uprzejmym, który odkłada na bok swoje lęki i pośpiech, aby zwrócić na kogoś uwagę, aby podarować uśmiech, aby powiedzieć słowo, które by dodało otuchy, aby umożliwić przestrzeń słuchania pośród wielkiej obojętności” (tamże, 224). (…)
W kontekście wielkiej niepewności jutra, pamiętając o słowie skierowanym przez Boga do swego Sługi: „Nie lękaj się, bo cię wykupiłem” (Iz 43, 1), ofiarujmy wraz z naszym gestem miłości słowo ufności, i sprawmy, by bliźni poczuł się kochany przez Boga jak dziecko. (…)

Orędzie papieża Franciszka na Wielki Post 2021r.

KOMUNIKATY

►REFLEKSJE NAD SŁOWAMI PRYMASA TYSIĄCLECIA
MARZEC: W Wielkim Poście podejmuje Kościół ciężką walkę o dusze ludzkie, o powrót łaski uświęcającej, o nowe życie z Bogiem. Kościół pragnie „wprowadzić nas do ziemi mlekiem i miodem opływającej” (Wj 13,5), pragnie, abyśmy zmartwychwstali, tak jak Chrystus zmartwychwstał. Ale do zmartwychwstania ducha prowadzi jedna tylko droga: przez poznanie własnej niedoli, przez wyjście z krainy śmierci, z niewoli grzechu, przez żal doskonały, pokutę i zadośćuczynienie, przez modlitwę i świętą gorliwość w zdobywaniu cnót.

►ZEBRANIE RADY DIAK
Na podstawie zebranych informacji Zarząd podjął decyzję o zorganizowaniu sprawozdawczego zebrania Rady w formie online we wtorek, 16 marca br. o godz. 18:00. Przed zebraniem, 9 marca o godz. 19:00 przewidziana jest próba połączenia się z członkami Rady. Szczegółowa informacja w załączeniu.

Proponowany program zebrania:

• Powitanie i modlitwa
• Wybór prezydium zebrania
• Ocena rocznych sprawozdań:
  • Zarządu DIAK
  • Komisji Rewizyjnej
• Głosowanie nad udzieleniem absolutorium Zarządowi DIAK
• Przyjęcie Planu pracy, Kalendarium oraz Planu finansowego na 2021
• Przyjęcie Regulaminów obrad Rady oraz Regulaminu przyznawania odznaczeń
• Sprawy bieżące
• Zakończenie zebrania

NOWENNA MIESIĘCY
Trwamy na wspólnej modlitwie w ramach Nowenny miesięcy. W marcu towarzyszyć nam będzie bł. Albert Marvelli – działacz Akcji Katolickiej, chrześcijański polityk. W kwietniu o wstawiennictwo prosić będziemy bł. Piotra Jerzego Frassatiego, dla którego Akcja Katolicka była prawdziwą szkołą formacji chrześcijańskiej i polem dla apostolatu.

WIELKOPOSTNY DZIEŃ SKUPIENIA 12 MARCA 2021
Z uwagi na utrzymującą się pandemię serdecznie zapraszamy na zdalny Wielkopostny Dzień Skupienia w piątek, 12 marca br. do Sanktuarium św. Józefa w Poznaniu, ul. Działowa 25.
W programie msza św. o godz. 18:00, Droga krzyżowa oraz konferencja o św. Józefie. Sakrament pokuty w Sanktuarium w godz. od 09.00–12.00 oraz od godz. 15.00–18.30
Link do transmisji: https://www.youtube.com/channel/UC-MWHY9eWZgOpskX_L_liuw/live
Zgodnie z wytycznymi w Sanktuarium może przebywać 58 osób. Zapraszamy do udziału bezpośrednio w Sanktuarium lub za pośrednictwem Internetu.

►NUMER KONTA BANKOWEGO DIAK
Bank PEKAO S.A. II/o Poznań 10 1240 1763 1111 0000 1812 9605

►GODZINY PRACY BIURA
wtorek 13:00 ÷ 16:00
czwartek 13:00 ÷ 17:00

Ks. Wiesław ŁUŻYŃSKI, Katecheza III / 2021:
Piękno celebracji eucharystycznej i udział w niej świeckich.
Streszczenie / DIAK Poznań.

I. Wprowadzenie:

Człowiek jest istotą duchowo-cielesną. Ciało sprawia, że potrzebujemy zasobów tego świata, by podtrzymać swoje życie doczesne. Tym jednak, co wyróżnia człowieka spośród innych stworzeń, jest element duchowy, przede wszystkim dusza i jej władze: rozum i wolna wola. Dzięki temu, co w nim duchowe, człowiek tworzy kulturę, a jednocześnie sam jest przez nią tworzony. By wyrazić jakieś idee, wartości, przekonania, posługuje się znakami, symbolami. To, co duchowe, w różny sposób wyraża się na zewnątrz. Również postawa ciała jest wyrazem wewnętrznych doświadczeń. Tak należy odczytywać również liturgię, którą celebruje wspólnota kościelna. Należy także zauważyć znaczenie symboliki samego miejsca modlitwy, jakim jest świątynia. Trzeba umieć te znaki i symbolikę odczytywać, by nas rzeczywiście prowadziły do spotkania z Bogiem.

II. Rozważanie:

Zachowanie się człowieka wynika najczęściej z usposobienia. Podobnie w czasie sprawowania liturgii – zewnętrzne wykonywanie pewnych gestów jest przejawem przeżyć wewnętrznych. Z drugiej strony przyjmowanie zewnętrznych postaw potrzebne jest dla wewnętrznego skupienia, wyciszenia, umacniania wewnętrznej więzi z Bogiem. Ludzie wykonują pewne gesty lub posługują się znakami i symbolami dla głębszego i żywszego przylgnięcia do Boga. Popatrzmy na najważniejsze gesty i symbole obecne w świątyni i w czasie celebracji eucharystycznej. Zrozumienie tych postaw, gestów, symboli i znaków pozwoli nam odkryć bogactwo i piękno liturgii oraz zaowocuje świadomym i zaangażowanym przeżyciem liturgii mszy świętej oraz umocnieniem naszej więzi z Chrystusem.

1. ŚWIĄTYNIA. Często sam Kościół jest zbudowany na planie krzyża, co nawiązuje do krzyża chrystusowego. Sklepienia, zwłaszcza w kościołach gotyckich, niejednokrotnie przypominają ręce złożone do modlitwy. Świątynie zbudowane z cegieł uświadamiają nam ważną prawdę, że każdy z nas jest członkiem wspólnoty, cegiełką wielkiej budowli kościelnej. Zapalane w czasie liturgii światło symbolizuje Boga, który jest światłością, a paschał jest znakiem zmartwychwstałego Chrystusa. Ołtarz, na którym jest celebrowana msza święta, jest symbolem Chrystusa. Biel obrusa, alby, komży wskazuje na niewinność, nieskazitelną czystość Boga, do którego się modlimy i staramy się do Niego zbliżyć. Symbolizuje również nowość życia chrześcijańskiego w Chrystusie i to, że jednoczymy się ze Zbawicielem, współpracując z Jego łaską, ciągle się nawracając, prosząc o dar czystego serca. Ornat symbolizuje kapłańskie obowiązki i godności. Jest symbolem ofiary krzyżowej Chrystusa, jak i ciężaru służby Bożej spełnianej przez kapłana jako robotnika w winnicy Pańskiej. Figury i malowidła w Kościele przypominają nam zbawcze czyny Jezusa lub Jego świętych, którzy w doskonały sposób wypełnili przykazanie miłości Boga i bliźniego. Zatem wszystko, co znajduje się w chrześcijańskiej świątyni, ma służyć doświadczeniu bliskości Boga, umocnieniu wiary, skupieniu na Bogu, który przychodzi do nas pod osłoną znaków sakramentalnych.

2. POSTAWA STOJĄCA. To wyrazem szacunku. Wstajemy, kiedy do pomieszczenia wchodzi osoba starsza lub ktoś o wyższym statusie społecznym. Podczas liturgii postawa stojąca jest zewnętrznym znakiem uszanowania Boga jako najwyższego Pana. Jest ona również znakiem radości z odkupienia. W postawie stojącej ojcowie Kościoła widzieli symbol świętej wolności dzieci Bożych, czyli uwolnienia od grzechu. Ta postawa oznacza również gotowość do działania w czasie celebracji.

3. POSTAWA KLĘCZĄCA. Pozycja ta zarówno jako dłuższa postawa modlitewna, jak również chwilowy gest (przyklęknięcie) w liturgii chrześcijańskiej oznaczała wielbienie Boga. Przykład modlitwy na klęczkach dał nam sam Chrystus modlący się w ogrodzie Oliwnym (Łk 22, 41) czy też Święty Szczepan – pierwszy męczennik Kościoła, oddaje swoje życie, klęcząc (Dz 7, 54–60). W tradycji Kościoła postawa klęcząca nabrała także znaczenia pokutnego i błagalnego. Stała się znakiem człowieka skruszonego poczuciem winy oraz znakiem prośby człowieka szukającego opieki i pomocy. Wraz z rozwojem pobożności eucharystycznej utrwalał się zwyczaj zachowania postawy klęczącej przy adoracji Najświętszego Sakramentu. Przez uklęknięcie człowiek wyraża swoją małość wobec Boga. Gest ten jest znakiem adoracji i pokornego uwielbienia Bożego majestatu. Święty Hieronim uczył, by przyklęknięciu ciała towarzyszyło także „przyklęknięcie serca” – a więc należyte usposobienie wewnętrzne. Należy odróżnić postawę klęczącą od przyklęknięcia. Klęka się zawsze na prawe kolano i nie czyni się przy tym żadnych gestów, np. znaku krzyża. Kolanem należy wyraźnie dotknąć posadzki. Nie może to być tylko „dygnięcie”. Klęka się zawsze twarzą do przedmiotu czci. Klękanie na dwa kolana jest wyrazem czci i hołdu wobec Pana Jezusa wystawionego do adoracji.

4. POZYCJA SIEDZĄCA. Według starożytnego zwyczaju pozycja ta przysługiwała urzędnikom, nauczycielom i sędziom jako znak władzy i godności. Sam Chrystus, siedząc, nauczał w świątyni jerozolimskiej (Łk 2, 46). Także biskup zasiadał na swojej katedrze i z niej nauczał oraz przewodniczył liturgii. Podobnie czynił prezbiter. Siedzenie jest także postawą słuchającego ucznia. Jest znakiem skupienia, przyjmowania i rozważania słowa Bożego. Siedząc, nigdy nie zakładamy nogi na nogę, nie wyciągamy ich przed siebie. Dłonie powinny spoczywać na kolanach.

5. PROCESJA. Polega ona na kroczeniu, przemieszczaniu się z jednego miejsca na drugie. Wyraża wędrówkę ludu wybranego z niewoli egipskiej do Ziemi Obiecanej. W życiu Kościoła każda procesja to symbol nowego ludu bożego pielgrzymującego za Chrystusem i z Chrystusem. Właśnie jako pielgrzymowanie ku Bogu należy rozumieć procesje dokonujące się w czasie liturgii mszy świętej: procesję wejścia, procesję z ewangeliarzem do ambony, procesję wiernych z darami, procesję komunijną oraz procesję wyjścia.

6. POKŁON. Jest to znak zarówno głębokiego szacunku, jak również usposobienia pokutnego, szczególnie wtedy, gdy ma on związek z prośbą o oczyszczenie z grzechów. Skłon głowy lub ciała symbolizuje cześć i błaganie. Pokłonem ciała pozdrawia się ołtarz, krzyż, a gdy na przykład diakon prosi o błogosławieństwo – także celebransa.

7. ZNAK POKOJU. To zewnętrzny wyraz zgody z bliźnim. Można go wyrazić poprzez zwrócenie się do najbliżej siedzących w Kościele i skinienie głowy lub przez podanie ręki. Znak pokoju to nie tylko pogodzenie się czy jakaś zewnętrzna forma serdeczności. Przekazujemy sobie pokój Chrystusowy, który jest prawdziwym Bożym darem; pokój, jakiego nie potrafimy zbudować sami.

8. ROZŁOŻENIE RĄK I WZNIESIENIE ICH NIECO W GÓRĘ. Gest kapłana, który trzyma w ten sposób ręce
podczas odmawiania modlitw mszalnych (gest oranta – z j. łac. orans, ~ntis „modlący się”). Jest to najstarsza forma
postawy modlitewnej, przekazanej przez liturgię. Gest ten oznacza, że adresatem modlitwy jest Pan Bóg. Symbolizuje człowieka, który całym sobą i z całą ufnością zwraca się do Boga i oczekuje od Niego pomocy. Chrześcijanie starożytni w tej postawie upatrywali również podobieństwo do Zbawiciela modlącego się na krzyżu.

9. GEST RĄK ZŁOŻONYCH W CZASIE MODLITWY. Gest ten wywodzi się z frankońskiej formy składania hołdu zwierzchnikowi. Wasal ze złożonymi rękami występował przed swoim suwerenem, wkładał swoje złożone dłonie w jego ręce i wyrażał w ten sposób swoje podporządkowanie, oddanie i lojalność wobec niego. Obrzęd ten wszedł do święceń kapłańskich, gdzie nowo wyświęcony kapłan swoje złożone ręce wkłada w ręce biskupa, przyrzekając jemu i jego następcom cześć i posłuszeństwo. W liturgii mszy świętej zarówno kapłan, jak i wierni składają w ten sposób ręce, pokornie powierzając się w modlitwie Bogu. Składanie rąk przy modlitwie symbolizuje wzniesienie duszy do Boga i oddanie Mu się z wiarą. Jest znakiem poddania się Jego woli, jako najwyższego Pana.

10. GEST BICIA SIĘ W PIERSI. Jest to znak pokory, skruchy i szczerego żalu za grzechy. Podczas wykonywania tego gestu wskazujemy na serce człowieka, gdyż to ono jest moralnym centrum osoby. W Ewangelii wzmiankę o biciu się w piersi znajdujemy w opowiadaniu o ukrzyżowaniu Jezusa, gdzie tłumy wracające z Jego egzekucji „biły się w piersi”, na znak poczucia winy i żalu. (Łk 23, 48). W Eucharystii gest ten wykonujemy na początku celebracji w czasie aktu pokuty na słowa: „moja wina, moja wina, moja bardzo wielka wina”. Wielu ludzi bije się w piersi na słowa: „Panie, nie jestem godzien…” przed komunią. Mimo że nie jest to gest przewidziany przez liturgię, jest to wyraz prywatnej pobożności i można go zachować. Gest ten oznacza nasze oczyszczenie serca. Ponadto jest jakby „obudzeniem sumienia”, by jasno i w sposób pewny wskazywało nam, co powinniśmy czynić, a czego unikać.

11. ZNAK KRZYŻA. Gest ten symbolizuje krzyż, na którym umarł Chrystus, i oznacza zbawienie. Znak krzyża jest wyznaniem wiary w Boga Trójjedynego: Ojca, Syna i Ducha Świętego. Wykonując znak krzyża, sami w pewnym sensie wyrażamy gotowość na ukrzyżowanie siebie. Dotykając czoła, piersi oraz obu ramion obejmujemy tym znakiem całą naszą osobę. Jest to gest wyznania wiary i przejaw chrześcijańskiej tożsamości. Wykonujemy go na rozpoczęcie mszy świętej, przed proklamacją Ewangelii. Kapłan wykonuje znak krzyża nad ludem w czasie błogosławieństwa końcowego. Znak krzyża wykonują rodzice na czołach dzieci, błogosławiąc je; możemy go czynić na bochenku chleba, który zamierzamy przekroić, przechodząc obok kościoła, jako prosty akt strzelisty. Jednym słowem: zawsze, dając świadectwo wierze, która przenika całe nasze życie.

III. Wnioski i postulaty pastoralne:

• Wydaje się, że najpierw powinniśmy zwrócić uwagę na osobistą formację i znajomość symboli, z którymi spotykamy się w czasie celebracji mszy świętej. Członkom Akcji Katolickiej powinno bardzo zależeć na znajomości tych ważnych znaków. Traktujmy to poważnie. Owocne uczestnictwo we mszy świętej w dużej mierze zależy od umiejętności ich właściwego odczytywania.
• Oprócz właściwego rozumienia tych znaków istotną rzeczą jest skrupulatne, pełne szacunku, staranne ich wykonywanie. Przychodząc do świątyni, oddajmy szacunek Bogu przez przyklęknięcie uczynione bez pośpiechu. Na początku modlitwy uczyńmy znak krzyża, powoli, ze świadomością, że jest to wyznanie wiary Boga w Trójcy Jedynego, że w tym geście całą naszą osobę powierzamy Bożej miłości. Także inne postawy, takie jak siedzenie lub stanie, niech będą wykonywane ze starannością. Siedząc, nie zakładajmy nogi na nogę, nie wierćmy się w ławce. Stojąc, nie przestępujmy z nogi na nogę, nie rozglądajmy się wokół siebie. Wybierając miejsce w Kościele, postarajmy się usiąść tam, gdzie będziemy mieli dobry widok na ołtarz.
• Jeśli należymy do służby ołtarza, zwróćmy uwagę na stan komży lub alby, by była w odpowiednim rozmiarze, wyprana i uprasowana, by rzeczywiście symbolizowała czystość i niewinność. Warto przyjść do kościoła kilka minut przed rozpoczęciem liturgii, by się skupić, pomodlić, prosić Ducha Świętego o dar modlitwy.
• Jako rodzice, nauczyciele lub katecheci zwróćmy uwagę na obecność tych tematów w naszych rozmowach w domu lub w czasie spotkań z dziećmi i młodzieżą. Wychodząc z domu do kościoła lub po powrocie można w rozmowie z dzieckiem nawiązać do tego, co widziało i czego doświadczyło w czasie celebracji eucharystycznej. Nawiązując do osobistego doświadczenia dziecka, można wyjaśnić sens znaków, gestów i symboli.

Króluj nam Chryste! – ks. Roman

nr 3 marzec 2021 currenda s. 1

AK_Katecheza_2021_03_Currenda