Currenda 3/2020
2 marca 2020|17:30
MARZEC: Człowiek dopiero wtedy jest w pełni szczęśliwy, gdy może służyć, a nie wtedy, gdy musi władać. Władza imponuje tylko małym ludziom, którzy jej pragną, by nadrobić w ten sposób swoją małość. Człowiek naprawdę wielki, nawet gdy włada, jest służebnikiem. – kard. Stefan Wyszyński.
(…) W czasie Wielkiego Postu wszyscy powinniśmy ze szczególną uwagą patrzeć na Krzyż, aby na nowo zrozumieć jego wymowę. Nie możemy widzieć w nim jedynie pamiątki wydarzeń, jakie miały miejsce przed około dwoma tysiącami lat. Powinniśmy rozumieć naukę Krzyża tak, jak on przemawia do naszych czasów, do dzisiejszego człowieka: „Jezus Chrystus wczoraj i dziś, ten sam także na wieki” (Hbr 13, 8). W Krzyżu Jezusa Chrystusa wyraża się usilne wezwanie do metanoi, do nawrócenia: „Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię” (Mk 1, 15). I to wezwanie powinniśmy przyjąć jako skierowane do każdego z nas i do wszystkich w sposób szczególny z okazji okresu Wielkiego Postu. Przeżywać Wielki Post – znaczy nawrócić się do Boga za pośrednictwem Jezusa Chrystusa.
Św. Jan Paweł II, Orędzie na Wielki Post 1979 r.
►WYBORY DO ORGANÓW DIAK
W sobotę, 15 lutego br. odbyło się wyborcze zebranie Rady DIAK, podczas którego dokonano wyborów członków do organów DIAK na kolejną kadencję.
Zarząd DIAK
Bogumiła Kania-Łącka – prezes
Eugeniusz Ludwiczak – wiceprezes
Piotr Łopiński – wiceprezes
Marek Bajon – sekretarz
Zofia Fiedler – skarbnik
członkowie Zarządu: Dariusz Bartlakowski, Maria Gliszczyńska, Ewa Jerszyńska, Emilia Rogalińska.
Komisja Rewizyjna: Małgorzata Bratek, Helena Gałkowska, Marian Hasiński, Beata Jańczak, Zygmunt Pirogowicz
Delegat do Rady KIAK – Marek Bajon
Przedstawiciele Rady do Kapituły odznaczeń: Barbara Szcześniak, Małgorzata Uramowska
Wszystkim wybranym osobom życzymy Szczęść Boże!
►KONKURSY DLA DZIECI I MŁODZIEŻY
Wzorem lat ubiegłych Zarząd DIAK przygotował konkursy dla dzieci i młodzieży: konkurs plastyczno-literacki „Jan Paweł II w Poznaniu” oraz VIII Archidiecezjalny Przegląd Poezji i Pieśni Patriotycznej „Kocham moją Ojczyznę”. Regulaminy konkursów zostały przesłane mailem. Znajdują się również na naszej stronie internetowej www.poznan.ak.org.pl
Zgłoszenia uczestników do Przeglądu Poezji i Pieśni Patriotycznej mogą dokonać rodzice, dziadkowie, opiekunowie, nauczyciele i wychowawcy najpóźniej do 15 maja br. Na prace plastyczne i literackie czekamy do 15 maja br. Bardzo prosimy członków Akcji Katolickiej o przekazanie informacji o konkursach zainteresowanym oraz zachęcenie ich do udziału.
►WIELKOPOSTNY DZIEŃ SKUPIENIA 21 MARCA 2020
Serdecznie zapraszamy do wspólnej refleksji i modlitwy w sobotę, 21 marca 2020 na godz. 16:00
W tym roku pragniemy modlić się w kościele stacyjnym pw. Bożego Ciała w Poznaniu. Razem ze wspólnotą parafialną prosić będziemy o łaskę wyniesienia do chwały ołtarzy Sług Bożych z Archidiecezji Poznańskiej. Spotkanie rozpocznie się o godz. 16-tej w sali parafialnej. Gościć będziemy s. dr Rozalię Hagiel ze Zgromadzenia Sióstr Służebniczek NMP Niepokalanie Poczętej, która wygłosi konferencję o znaczeniu Eucharystii w życiu bł. Edmunda Bojanowskiego.
O godz. 17:00 w kościele parafialnym adoracja Najświętszego Sakramentu z okazją do spowiedzi św. O godz. 18:00 Msza św., po niej Droga krzyżowa.
Serdecznie zapraszamy!
►MODLITWA PRZY RELIKWIACH ŚWIĘTEGO JANA PAWŁA II
Kontynuujemy spotkania modlitewne POAK przy reli-kwiach św. Jana Pawła II. Zgodnie z ustaleniami Prezes POAK przekazuje do biura DIAK uzgodnioną z Ks. Pro-boszczem datę spotkania i jego przebieg.
►GODZINY PRACY BIURA DIAK
wtorek 13:00 ÷ 16:00
czwartek 13:00 ÷ 17:00
►NUMER KONTA BANKOWEGO DIAK
Bank PEKAO S.A. II/o Poznań 10 1240 1763 1111 0000 1812 9605
Ks. Tadeusz BORUTKA, Katecheza III / 2020:
Eucharystia sakramentem miłości – umycie nóg w czasie ostatniej wieczerzy – streszczenie / DIAK Poznań.
I. Z życia wzięte:
W czasie pontyfikatu Franciszka obrzęd Mandatum, czyli wielkoczwartkowego obmycia nóg, stał się przedmiotem wzmożonego zainteresowania w Kościele. Stało się tak najpierw za sprawą nowatorskiego gestu papieża, który obmył nogi więźniom, a potem na skutek decyzji, aby znieść ograniczenie wykonywania Mandatum podczas Mszy Wieczerzy Pańskiej, by obrzęd dotyczył nie tylko mężczyzn, ale także i kobiet.
Nazwa Mandatum – źródła rzymskie z XIII wieku prezentują ryt już w pełni obrzędowo ukształtowany. Umycie nóg następowało po zakończeniu Mszy Wieczerzy Pańskiej i obnażeniu ołtarzy. Umyciu nóg towarzyszył śpiew psalmów z antyfonami, przy czym pierwsza antyfona zaczynała się od słów Mandatum novum do vobis (Przykazanie nowe daję wam), stąd cały obrzęd umycia nóg zaczęto nazywać Mandatum (Źródło: ks. M. Zachara MIC, Mandatum, www.opoka.org.pl).
II. Rozważanie:
Każdego roku w Wielki Czwartek nasze świątynie w sposób szczególny stają się wieczernikami. Rozpoczynamy w nich święte Triduum Paschalne, uobecniamy i przeżywamy historyczną ostatnią wieczerzę Jezusa z apostołami. Historyczne zbawcze wydarzenia są jednak równocześnie ponadczasowe. Rozegrały się w określonym miejscu i czasie, ale nadal trwają, powtarzamy je w rytualnym rytmie świąt Kościoła. W każdym pokoleniu każdy uczeń Chrystusa musi je przeżyć osobiście i wielokrotnie. Musi stać się ich uczestnikiem i świadkiem. Jezus jest pośród nas! On umywa nam nogi. On do nas przemawia. On daje nam swoje ciało i krew. On przekazuje nam całkowicie nowe w historii człowieka przykazanie miłości.
1. Wielorakie znaczenie obmywania nóg:
a) W gorącym klimacie śródziemnomorskim obmycie stóp przynosiło ulgę i wytchnienie człowiekowi utrudzonemu podróżą, dlatego podanie wody do umycia nóg było ważnym przejawem gościnności. Czasem poprzestawano na podaniu gościom wody, a oni sami obmywali sobie stopy, niekiedy też gospodarz nakazywał swoim sługom, aby obmyli nogi gościom.
b) Obmycie nóg bywało również przygotowaniem do uczty (np. Rdz 18, 1 nn; Rdz 43, 24-25). Ponieważ czynność tę często wykonywali niewolnicy lub słudzy, stało się ono także synonimem służby (zob. 1 Sm 25, 41).
c) Obmywanie nóg miało także znaczenie związane z kultem. W Prawie Mojżeszowym stanowiło ono część rytualnego obmycia kapłanów przed rozpoczęciem służby w przybytku Pańskim (Wj 30, 17-21).
2. Obmycie nóg apostołom przez Jezusa – Pismo św.
Ewangelista Jan rozpoczyna swój opis ostatniej wieczerzy od sceny obmycia nóg apostołom przez Jezusa (I 13, 1-15). W opisie tym Chrystus objawia się uczniom, jako Sługa, który przyszedł, aby służyć i dać swoje życie za wielu (por. Mk 10, 45).
a) Gest obmycia nóg uczniom jest niejako wstępem do mającej się dokonać w Wielki Piątek ofiary krzyża, która sakramentalnie została zapowiedziana przez Jezusa w Wieczerniku aktem ustanowienia Eucharystii. Sam Jezus tłumaczy tę czynność, jako misterium ich uświęcenia oraz dawanie wzoru do naśladowania „Jeśli cię nie umyję, nie będziesz miał udziału ze Mną” (J 13, 8). Gest Chrystusa nie ma już nic wspólnego z rytualnym oczyszczeniem przed spożyciem posiłku. Zarówno ten gest, jak i całą ostatnią wieczerzę trzeba traktować, jako nowy znak jego zbawczego dzieła, jako znak oczyszczenia i uświęcenia, które dokona się wkrótce przez paschalne misterium śmierci i zmartwychwstania Jezusa.
b) Woda wlana do miednicy według św. Tomasz z Akwinu to znak zbawczej krwi Chrystusa, przelanej w jego męce i oczyszczającej nas z grzechów. Gest ten można odczytywać w odniesieniu do sakramentów, przede wszystkim zaś do chrztu, pokuty oraz Eucharystii.
c) Gest obmycia stanowi wzór do naśladowania: „Jeśli więc ja, Pan i Nauczyciel, umyłem wam nogi, to i wy powinniście sobie nawzajem umywać nogi. Dałem wam bowiem przykład, abyście i wy tak czynili, jak Ja wam uczyniłem” (J 13, 14-15).
3. Rytuał obmywania nóg – historia Kościoła.
Należy wspomnieć, że rytuał obmywania nóg w kontekście obchodów Wielkiego Czwartku pojawia się po raz pierwszy w Jerozolimie, prawdopodobnie pod koniec V wieku. Natomiast na Zachodzie wielkoczwartkowy obrzęd obmycia nóg został poświadczony po raz pierwszy w Hiszpanii dopiero pod koniec VII wieku. Przebieg obrzędu poświadcza hiszpańska Liber Ordinum. Obmycie nóg miało miejsce w atrium katedry po zakończeniu mszy wieczerzy Pańskiej, po wyjściu wiernych i przy zamkniętych drzwiach. Biskup obmywał stopy duchownym, wycierał je i całował.
Pod koniec VII wieku podobny obrzęd został również przyjęty w Rzymie w liturgii papieskiej. Po zakończeniu popołudniowej mszy na Lateranie ojciec święty umywał nogi swoim domownikom i to samo mieli powtórzyć także inni rzymscy duchowni w swoich domach. Umycie nóg następowało wedle ówczesnej tradycji po zakończeniu Mszy Wieczerzy Pańskiej i obnażeniu ołtarzy.
W liturgii papieskiej ojciec święty umywał nogi dwunastu subdiakonom, w katedrach biskupi umywali nogi duchownym niższych stopni, zaś w klasztorach opat lub przeor umywał nogi braciom, a przeorysza siostrom.
4. Służba to: miłość i pokora
Jezus przyjął postawę niewolnika, sługi, bo „nie przyszedł, aby Mu służono, lecz aby służyć i dać swoje życie jako okup za wielu” (Mt 20, 28). Autentyczna służba wiąże się z praktykowaniem dwóch cnót, czyli pokory i miłości.
a) Miłość. W Wieczerniku Chrystus aż dwukrotnie mówi o naśladowaniu przez uczniów Jego miłości do ludzi. Jego słowa brzmią następująco: ,,Przykazanie nowe daję wam, abyście się wzajemnie miłowali, tak jak Ja was umiłowałem” (J 13, 34). Być uczniem Mistrza z Nazaretu to znaczy miłować tak jak On – do końca; to znaczy służyć tak jak On – bezinteresownie, w pokorze i miłości.
Winniśmy mieć świadomość, że nie wystarczy poświęcić drugiemu człowiekowi dóbr materialnych (niekiedy posiadanych w nadmiarze, bo łatwo wtedy zrezygnować z czegoś, czego „nam nie ubędzie”), nie wystarczy oddać do jego dyspozycji naszych zdolności i umiejętności, nie wystarczy poświęcić mu swojego czasu i swojego trudu, należy człowiekowi dać samego siebie. Każdy człowiek wierzący musi sobie odpowiedzieć na pytanie, co znaczy w jego sytuacji życiowej ,,umywać drugim nogi”, co znaczy autentycznie „służyć”, zwłaszcza służyć najbardziej potrzebującym. Zauważmy, że umycie nóg ma miejsce podczas ostatniej wieczerzy, która była momentem ustanowienia Eucharystii. Jest to głęboka łączność między znakami eucharystycznymi (chleba i wina) oraz umywaniem nóg, nie można tych wydarzeń postrzegać oddzielnie. Po ustanowieniu Eucharystii Jezus powiedział: ,,To czyńcie na moją pamiątkę”. Po umyciu nóg rzekł: „Dałem wam przykład, abyście i wy tak czynili, jak Ja wam uczyniłem”. Można śmiało powiedzieć, że umycie nóg jest symbolem wszystkich sakramentów. W każdym z nich Jezus umywa nasze dusze z grzechów, buduje wspólnotę Boga i człowieka, sprawia, że stajemy się świętymi. Papież Franciszek, odwiedzając więźniów w Filadelfii, nawiązał do gestu umycia nóg. Zwracał uwagę na to, że to Jezus nas pierwszy poszukuje. „Chce uleczyć nasze rany, ukoić nasze stopy zranione samotnym podążaniem, oczyścić każdego z nas z pyłu naszej podróży. Nie pyta nas, gdzie byliśmy, nie pyta, co takiego robiliśmy. Przeciwnie, mówi nam: «Jeśli cię nie umyję, nie będziesz miał udziału ze Mną» (I 13, 8)”. Benedykt XVI zauważa, że w geście umycia nóg „widoczna jest całość posługi Jezusa W życiu i śmierci”. „Pan staje przed nami jako Sługa Boży, jako Ten, który stał się dla nas służącym, który niesie nasze brzemię i w ten sposób daje nam w darze autentyczną czystość i otwarcie na Boga”.
b) Pokora. Słowo „umyć” ma oczywiście sens dosłowny, materialny, ale także sens duchowy. Piotr, dostrzegając jedynie gest związany z doczesnością, protestuje: „Ty chcesz mi umyć nogi? Nie”. Tutaj słowa ,,mieć udział” powinny pomóc w zrozumieniu umycia nóg jako symbolu. Jezus chce, abyśmy idąc za Nim, przyjęli całą czystość jego miłości. W tym celu trzeba zniżyć się ku najbardziej pokornej służbie. Pycha zatruwa miłość, pokora ją ocala. Ale jaka pokora? Trudna to lekcja. To, co uważaliśmy za gest stosunkowo możliwy do naśladowania, jest w rzeczywistości aktem miłości, która realizuje się w służbie bez granic. Umycie nóg pociąga za sobą logikę daru z siebie, który doprowadził Chrystusa do przyjęcia największych cierpień i śmierci. Jeśli nie prosimy o to, by mieć „udział z Chrystusem”, ażeby On obmył nas z wszelkiej pychy i przekazał nam swoją moc miłości, będziemy chętnie oddawali rozmaite drobne przysługi, ale nasze życie nie stanie się służbą. A o to właśnie chodzi. Możemy teraz jeszcze raz odczytać ostatnie słowa tego tekstu, oceniając cały ich ciężar gatunkowy: „Dałem wam przykład”. Gest, który rozpoczyna mękę Chrystusa, symbolizuje miłość, która powinna nas w myślach rzucić do stóp naszych braci i sióstr oraz skłonić do konkretnych czynów, do czegoś, co będzie nas kosztować, co będzie miało wartość dla obdarzonego i dla nas. Miłość Chrystusa jest pokorna: „Jestem cichy i pokornego serca” – powiedział (Mt 1 1, 29). Chrystus „nie przyszedł, aby Mu służono, lecz żeby służyć i dać swoje życie na okup za wielu” (Mk 10, 45; Mt 20, 28)”. Pokora nie jest świadomym uniżaniem się, deprecjonowaniem własnej osoby czy przeżywaniem – co występuje u wielu ludzi – kompleksu niższości. Prawdziwa pokora polega na właściwym odczytaniu swego miejsca w hierarchii stworzeń i swojego życiowego powołania wyznaczonego nam przez Boga. Pokora nie szuka własnej satysfakcji, podobnie jak miłość nie oczekuje poklasku, ale ,,współweseli się z prawdą” (1 Kor 13, 6) i stanowi autentyczny przejaw wolności, zgodnie z którą wybieramy w życiu z radością to, co trudne. Nieodrodna od tej miłości jest miłość miłosierna. Miłosierdzie, zdaniem św. Jana Pawła II, jest jakby innym imieniem miłości i równocześnie najtrudniejszym jej rodzajem. Jest takie łacińskie powiedzenie: „Caritas aut est intera equales, aut aequales facit” (miłość jest albo między równymi, albo równymi czyni).
III. Wnioski i postulaty pastoralne
Eucharystia to sakrament miłości Boga do człowieka i człowieka do Boga, a równocześnie jest to sakrament miłości człowieka do człowieka, sakrament, który tworzy wspólnotę. Akcja Katolicka ma być szkołą nie tylko wiary, ale także miłości. W takim duchu winniśmy uczestniczyć w liturgii wielkoczwartkowej, ucząc się od Jezusa postawy ofiarnej służby. Takiej służby oczekuje od nas wspólnota Kościoła, potrzebują jej ludzie biedni i zepchnięci na margines życia społecznego. W tym kontekście szczególnego przemyślenia wymagają dwie sprawy, takie jak służebne wykonywanie władzy i realizacja opieki:
1. Wykonywanie władzy wiąże się z panowaniem, ale – jak podkreśla w encyklice Redemptor hominis Jan Paweł II (por. RH, 16) – chodzi o panowanie nad sobą, po to by być dyspozycyjnym, we właściwym rozumieniu tego słowa. Takie służebne wykonywanie władzy winniśmy realizować zarówno w przypadku władzy rodzicielskiej, związanej z byciem przełożonym (zwierzchniej, ale przecież też odpowiedzialnej), kościelnej, samorządowej czy politycznej.
2. Realizacja opieki musi łączyć dwie sprawy – świadectwo miłości i miłość świadectwa. Świadectwo miłości to jest umiłowanie człowieka, osoby ludzkiej, której się służy. Ten rodzaj miłości do osoby należy łączyć z miłością świadectwa: winniśmy kochać także to, co robimy dla drugiego człowieka. Jak mówił Jan Paweł Il, miłość przez nas też ma być kochana. Janowi Pawłowi II przypisuje się też słowa o integralnym związku miłości z krzyżem. Papież mówił: „Nie znajdziesz miłości bez krzyża, a krzyża bez miłości nie uniesiesz”. Słowa te dobrze oddają sens zarówno służebnego wykonywania władzy, jak i diakonii (gr. diakonia znaczy ,,służba”!) miłości miłosiernej.
Króluj nam Chryste! – ks. Roman
